Pracownicy – rodzice dziecka mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem w wymiarze do:

• 41 tygodni – w przypadku, o którym mowa w art. 180 § 1 pkt 1;

• 43 tygodni – w przypadkach, o których mowa w art. 180 § 1 pkt 2–5 (§ 1).

Urlop rodzicielski w powyższym wymiarze przysługuje łącznie obojgu pracownikom – rodzicom dziecka. Każdemu z pracowników – rodziców dziecka przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego z pełnego wymiaru urlopu. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z pracowników – rodziców dziecka (art. 1821a Kodeksu pracy).

Z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje pracownicy – rodzice dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać pełnego wymiaru tego urlopu. Aktualnie nie ma także przeszkód prawnych, aby ojciec dziecka skorzystał z urlopu rodzicielskiego jeszcze w okresie korzystania przez matkę z urlopu macierzyńskiego. Za część urlopu rodzicielskiego w wymiarze 9 tygodni zasiłek macierzyński wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku (art. 31 ust. 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Pracownik może zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego w każdym czasie za zgodą pracodawcy i powrócić do pracy (art. 1821d Kodeksu pracy). Inaczej jednak niż w przypadku urlopu wypoczynkowego, pracodawca nie może odwołać pracownika z urlopu rodzicielskiego.

Urlop rodzicielski jest udzielany na wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej składany przez pracownika – rodzica dziecka w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 1868akp. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.

Wniosek o udzielenie pracownikowi – rodzicowi dziecka urlopu rodzicielskiego lub jego części zawiera:

1) imię i nazwisko pracownika;

2) wskazanie okresu dotychczas wykorzystanego urlopu rodzicielskiego lub zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego oraz liczby wykorzystanych części urlopu rodzicielskiego lub liczby wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego;

3) wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop rodzicielski lub jego część.

Do wniosku o urlop rodzicielski dołącza się:

1) odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny dokument potwierdzający urodzenie dziecka (dzieci), wydany przez uprawniony organ dokonujący rejestracji urodzenia w danym kraju, albo kopie tych dokumentów;

2) oświadczenie pracownika o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku albo o okresie, w którym drugi z rodziców dziecka zamierza korzystać z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w okresie objętym wnioskiem;

3) kopię zaświadczenia, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz.U. z 2020 r. poz. 1329 oraz z 2022 r. poz. 2140), w przypadku gdy wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego lub jego części dotyczy urlopu rodzicielskiego w wymiarze, o którym mowa w art. 1821a § 2 Kodeksu pracy.